TenneT is de beheerder van het hoogspanningsnet, dus vergelijkbaar met Gasunie. TenneT is later ontstaan dan veel andere netbeheerders, waardoor zij geen overeenkomsten hebben met gemeenten. TenneT heeft juridisch precies dezelfde status als elke netbeheerder met een openbaar belang en is dus ‘gewoon’ en NUTS-beheerder.
Waar het spannend wordt, is de vraag waar je rekening mee dient te houden bij aanleg, beheer en mogelijk in de toekomst ook het verleggen van zo’n tracé. In de basis moet TenneT gewoon een vergunning aanvragen. Netten van TenneT zijn kostbaar en zij zijn gewend ‘powerplay’ te spelen richting grondeigenaren en beheerders. We zitten op dit moment met de situatie dat er een juridische kwestie wordt uitgevochten tussen netbeheerders en overheden, waarbij TenneT de voorloper is.
Spanningsveld: TenneT eist een zakelijk recht, om haar net goed te beschermen, ook bij verkoop aan derden (zakelijk recht, zoals opstalrecht, gaat mee bij verkoop). Een bestuursorgaan wil liever geen recht van opstal voor zo’n kabel. De reden hiervan ligt in de nadeelcompensatieregeling. Een zakelijk recht ‘gaat boven’ de nadeelcompensatiestaffel. Bij verlegging komen de kosten door zo’n zakelijk recht bij de verzoeker (gemeente in jouw geval) te liggen. Verleggen van hoogspanning tracés kost al snel een miljoen of meer.
Als je als gemeente weigert om een recht van opstal te vestigen, dan stapt TenneT naar de minister, om een gedoogplicht op te laten leggen (op grond van de Belemmeringenwet Privaatrecht). Het gaat de eerste lijn wat te buiten om hier alle ins and outs over te melden (en ik wil je niet in slaap typen), maar er is jurisprudentie en de situatie is zich steeds verder aan het ontwikkelen. Er lijken alternatieven te zijn om in het midden, of in ieder geval niet op het punt dat je in de toekomst een gigantische portemonnee moeten trekken, uit te komen.
Wat ons betreft moet hier tijdig over nagedacht worden en gekeken worden op welke manieren er onderhandeld kan worden met TenneT om te voorkomen dat je de volgende in de rij van gedoogplichtigen gaat worden. We willen de gemeente hier graag bij helpen. We hebben de ontwikkeling met belangstelling gevolgd en zien dat ook regionale beheerders langzamerhand op de gedoogplichtentoer gaan voor bijvoorbeeld transformatorstations.
Er zijn drie opties:
- Je laat het voor wat het is en ziet TenneT wel verschijnen. Weet dat ze om een zakelijk recht vragen en uiteindelijk – als je geen goed verhaal hebt – een gedoogplicht op kunnen laten leggen. Beide zijn gigantisch slecht voor je portemonnee.
- Je betrekt ons er vroegtijdig bij (gisteren), om vanuit de ervaringen en jurisprudentie alternatieven uit te werken die voorkomen dat je in de toekomst blut raakt. Uiteraard zijn wij niet goedkoop (het is een complex verhaal en er spelen zeer grote belangen), maar wij beloven dat we de miljoen niet zullen aantikken…
- We gaan proberen of we via het GPKL en/of andere gemeenten de uitdaging kunnen oppakken en zo de investering kunnen delen. Beter voor jullie portemonnee, maar onzeker en kan een tijdje duren voordat alle kikkers in de kruiwagen zitten.